کاروان صلح و ادبیات از تبریز راه افتاد، گزارش نشست کاروان صلح و ادبیات تبریز

آبان ۲۲, ۱۳۹۷آبان ۲۷, ۱۳۹۷ انجمن علمی مطالعات صلح 1 دیدگاه گزارش

اخبار انجمن را همرسانی کنید.

بازدیدها: 565

گزارش نشست کاروان صلح تبریز

کاروان صلح و ادبیات که ابتکاری از کمیته صلح و ادبیات انجمن علمی مطالعات صلح ایران است و با آن آثار مرتبط با صلح نویسندگان و شاعران شهرهای مختلف ایران عزیز بررسی خواهد شد روز یکشبنه ۲۰ آبان از فرهنگسرای دکتر مبین تبریز راه افتاد.

در این نشست که جمعی از استادان و دانشجویان و علاقه مندان به صلح و ادبیات و نیز فرزند استاد شهریار حضور داشتند جواد رنجبر درخشی لر، مسئول کمیته صلح و ادبیات، درباره چرایی و چگونگی حرکت کاروان سخن گفت و در ادامه به صلح خواهی و ضرورت بر افشاندن درفش صلح خواهی ایرانیان پرداخت.

در ادامه نشست حسین مهرنگ، استاد ادبیات، به صلح در زندگی و شعر استاد شهریار پرداخت. مهرنگ اشعاری از شهریار و ملک الشعرای بهار و حافظ را خواند و با آن ها نشانه های صلح خواهی را در آثار ادبی فارسی بررسی کرد.

سخنران بعدی حسین جعفری، استاد ادبیات و نویسنده کتاب از دیار یار، بود که به تحلیل روحیه ایرانیان پرداخت و شهریار را مهم ترین نماینده این روحیه دانست که هم عرفان مولانا و هم زندگی خواهی سعدی در آثار او مشاهده می شود.

حسین مدرس زاده، استاد ادبیات و مدیر فرهنگسرای دکتر مبین، نیز به بخشی از بی مهری ها و کج فکری ها درباره شهریار اشاره کرد و او را نماد صلح خواهی در شهر معاصر ایران دانست.

در این جلسه رضا مهام آذر، خواننده تبریزی، اشعاری از شهریار را به آواز سنتی ایرانی خواند.

مجری این نشست سعید طرزمی، مدرس ادبیات، بود که به عناصر ملی گرایی و صلح در شعر شهریار اشاره کرد.
کاروان صلح و ادبیات پس از تبریز در شهرهای دیگر ایران زندگی و شعر شاعران و نویسندگان صلح دوست ایران را بررسی خواهد کرد.

رنجبر درخشی لر
مسئول کمیته صلح و ادبیات انجمن علمی مطالعات صلح ایران

متن سخنرانی جواد رنجبر درخشی لر در افتتاح کاروان صلح و ادبیات
تبریز ۲۰ آبان ۹۷

مقدمه، معرفی کمیته صلح و ادبیات انجمن علمی مطالعات صلح ایران

درود بر شما
بسیار خوشحال و خرسندم که امروز کاروان صلح و ادبیات که ابتکاری است از طرف کمیته صلح و ادبیات انجمن علمی مطالعات صلح ایران از تبریز راه می افتد.
انجمن علمی مطالعات صلح ایران در راستای فعالیت های علمی و فرهنگی خود برای مطالعه و ترویج صلح در سال جاری کمیته صلح و ادبیات را راه اندازی کرد.
این کمیته در تیر ماه کار خود را با برگزاری شب صلح و شاهنامه با همکاری مجله بخارا آغاز کرد. دومین نشست عمومی کمیته در مهرماه دوباره به نام صلح و شاهنامه در قالب سلسله نشست های صلح و ادبیات کهن ایران برگزار شد و نشست سوم در دی ماه با عنوان شب صلح و سعدی در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار خواهد شد.
کاروان صلح و ادبیات سلسله نشست هایی است که در شهرهای مختلف ایران عزیز با هدف بررسی و معرفی آثار مرتبط با موضوع صلح نویسندگان و شاعران همان شهر برگزار خواهد شد. اکنون مفتخریم که در نشست نخست و افتتاح این کاروان در تبریز در خدمت شما خانم ها و آقایان، استادان محترم و دانشجویان عزیز و مدیران محترم شهر هستیم.

کاروان صلح و ادبیات

این نشست را بنا بر شیوه نامه کاروان صلح و ادبیات به یاد مهم ترین و بزرگترین شاعر معاصر آذربایجان زنده یاد استاد شهریار برگزار می کنیم.
در ادامه این کاروان به شهرهای مختلف ایران خواهد رفت تا در زادگاه نویسندگان و شاعران بزرگ ایرانی به تجلیل و شناخت آثار آنان بپردازد.
امیدواریم که این کاروان در اندیشیدن به صلح، خواندن آثار نویسندگان و شاعران ایرانی با رویکرد صلح، ترویج صلح و تقویت روحیه صلح خواهی و آفرینش آثار صلح خواهانه موثر باشد.

نیاز به صلح

بی گمان امروز به صلح همانند همیشه تاریخ نیاز داریم و امیدواریم که صلح در پرتو تجربیات عموما تلخ بشر در قرن های گذشته و فراز و نشیب های بی شمار زندگی عموما تنش آلوده بشر به درستی درک و دریافت شود و راه هایی برای تحقق صلح پایدار به دست آید.
راه مطمئن صلح پایدار آموزش و گفتگوهای فرهنگی است و کاروان صلح و ادبیات این راه را پیش گرفته است. بی گمان هیچ اعلامیه یا حرکت سیاسی، هیچ مقاله عملی و هیچ کتاب تاریخی نمی تواند به اندازه یک رمان، یک نمایشنامه یا یک شعر در پرواندن اندیشه و روحیه صلح خواهی در ضمیر انسان ها موثر باشد. به همین اندازه اگر شعر یا رمان یا نمایشنامه ای بر مبنای جنگ دوستی و جنگ ستایی نوشته شود تاثیر ژرفی به جا خواهد گذاشت که شاید ده ها برای زدودن آثار آن کافی نباشد.
بر مبنای این هدف کلی کمیته صلح و ادبیات در انجمن صلح شکل گرفته است و پیوند منطقی و متین ادبیات و صلح را خویشکاری خود می داند.
در این راه دشوار دست یاری همه اندیشمندان و نویسندگان و مدیران فرهنگی و علاقه مندان و صلح خواهان را برای همکاری می فشاریم.
در اینجا من به چند نکته به طور اجمالی اشاره می کنم:
نخست این که صلح خواهی یک آرزوی دست نیافتنی یا آرمان گرایانه و شاید همان طور که گاه به ریشخند گفته می شود خیال پردازانه نیست. صلح یک نیاز اساسی و به دست آینده و ممکن است. آنچه صلح را به خیال و تجمل و شعار پیوند می زند تلاش هایی است که به نام صلح خواهی عموما در غرب و عمدتا با ابزارهای تبلیغاتی انجام می گیرد.
این فعالیت ها، با تمام احترامی که به فعالان آن ها قائلیم، تاثیر عملی چندانی در ارتقا شاخص های صلح نداشته است. بنیان همه این تلاش ها در جنبش روشنگری و تلاش برای پیشرفت اخلاقی به عنوان کلیدی برای ارتقا شاخص های زندگی بشر است. این ایده های مهم و تاریخ ساز در نهایت به دیوار ستبر جنگ های جهانی اول و دوم و هلوکاست خورد.
بن مایه پیشرفت گرایی اخلاقی در اروپا خرد گرایی و فرد گرایی بود. هر دو محترم و درست. اما به نظر می رسد اروپا و سنت بزرگ و سهمگین روشنگری و ایده های بکر روشنفکری غربی با درون مایه محترم خرد گرایی هنوز راه به جایی نبرده است. در هنوز بر پاشنه جنگ می چرخد؛ همان طور که از ابتدای زندگی بشر در کره خاکی چرخیده است.
پس راه حل چیست؟ آیا بهتر نیست ایده صلح را کنار بگذاریم و راهی برای کنترل جنگ ها بیابیم؟ به عبارت دیگر بهتر نیست با جنگ کنار بیاییم؟ مگر نه این که آن را هسته مرکزی زندگی بشر می دانیم؟
این راه واقع گرایانه اما یاس آلود است. در یاس را که ببندیم به راه حل دیگری می رسیم. پرچم روشنگری اروپایی به تنهایی صلح جهانی را تضمین نمی کند. پرچم های دیگری هم باید به احتزار درآیند.
شاید کمی اغراق آمیز به نظر بیاید، به دلیل نفوذ ژرف ایده های غربی در وجود ما و بدون تعارف غربزدگی سهمگین ما، اما باید برای صلح جهانی درفش ایرانی را هم در کنار دیگر پرچم ها به دست بگیریم.

صلح و ایرانیان

ایرانیان می توانند پرچم صلح را بر مبنای اندیشه بلند ایرانی با همان درون مایه خردگرایانه و روش های کاربردی تر و سنت قوام یافته تر بلند کنند و به دنیا نشان بدهند که افزون بر روش های اروپایی روش های دیگری هم برای صلح وجود دارد و می توان به آن هم اندیشید.
تاریخ ایران هم تاریخ واقعی و هم تاریخ ملی (تاریخ افسانه ای و اسطوره ای) تاریخ ستایش خرد است. این از درون مایه. همچنین هر دو سرشار از نمونه های فراوانی است از رواداری. نه صرفا مدارا.
مدارا ترجمه Toleration است که مبتنی بر تقدس یگانه معرفت است و دیگر معرفت ها را هم می پذیرد و با آن ها کنار می آید. اما معرفت دیگر را به عنوان شناختی متفاوت ارزشمند نمی داند. اما رواداری که ترجمه Tolerance است مبتنی بر پلورالیسم شناختی است و هر شناختی را دارای ارزش می داند.
تاریخ ایران تاریخ رواداری است. آیا این دو برای پرچم داری صلح ایرانیان کافی نیست؟
بی گمان در تاریخ ما هم خشونت وجود داشته و قابل کتمان نیست. اما خشونت در ایران غالب نبوده است. به رفتار ایرانیان با اقوام مهاجم بنگرید.
همه این داشته ها، هم بنیان های نظری و هم آموزه های دینی و هم تجربه های تلخ، در شعر و ادبیات ایران متجلی است. شناخت این سرمایه فرهنگی و خوانش آن با رویکرد صلح می تواند بخش فرهنگی و آموزشی صلح خواهی در ایران را غنی و کامل کند. عرض کردم که این نشست کاری عمومی است در این راه. آموزش های کلاسی و تخصصی تر راه دیگری است که باید پیش گرفته شود. از این ها مهم تر آموزش ادبیات صلح در مدارس برای کودکان است که امیدواریم به آن توجه شود. کمیته صلح و ادبیات در این زمینه مطالعاتی را آغاز کرده است.

اصلاح ساختارها برای دستیابی به صلح

اما برای این که ما هم به سرنوشت همه انواع صلح خواهی ها در جهان دچار نشویم و صلح موزه و ویترین نشود، در کنار همه فعالیت های فرهنگی و آموزشی باید به اصلاح ساختارهای اجتماعی و اقتصادی و سیاسی هم توجه کنیم. زندگی بشر مبتنی بر ساختارهاست و بدون اصلاح آن ها روش زندگی انسانی اصلاح نمی شود.
من در اینجا فقط به دو مورد به طور خیلی خلاصه اشاره می کنم:
یکی از مهم ترین ساختارها ساختار نظام بین المللی است. در این باره خوشبختانه ساختار موجود برای صلح مفید است. نیاز به تغییر اساسی ندارد. جهان امروز بر مبنای دولت-ملت ها شکل گرفته است. ملی گرایی (نه ناسیونالیسم اروپایی که سرشار از نفرت است) خود حافظ صلح در جهان است.

از مبانی و اصول می گذرم و فقط به یک مورد اشاره می کنم. در بطن ملی گرایی (دوباره تاکید می کنم نه ناسیونالیسم) احترام به ملت ها و نمادهای آنان مانند پرچم وجود دارد. نفی دیگری چون دیگری هم یک واحد حقوقی و دارای موجودیت مشابه است در ملی گرایی معنی ندارد. بر مبنای روش سیاسی ملی گرایی نمی توان جنگی راه انداخت و ملتی را از بین برد و آن را به خود ملحق کرد. این روش ضد ملی گرایی است. آن را که خانه نئین است بازی نه این است.

اگر به پرچم و موجودیت کشور دیگری توهین کردیم باید منتظر توهین به خود بمانیم و چون توهین به خود را نمی پسندیم این روش را کنار می گذاریم. بنابراین ملی گرایی خود نخستین گام برای صلح خواهی است. در جهان صدها شاهد داریم که جنگ ها به دلیل بی احترامی و نفرت پدید آمده است. شاید با شگفتی پرسیده شود که مگر راه صلح خواهی از بین بردن مرزها و جهان وطنی نیست؟ پاسخ این است که نه مرزها برداشتنی است، دست کم تا جهان بر این مدار می چرخد، و نه برداشته شدن مرزها بدون آن که جایگزین قابل اتکایی برای آن داشته باشیم مطلوب است.
ساختار دوم ساختار روابط کار است. در هیچ جامعه ای صلح بدون توجه به حقوق کارگر و کارمند به دست نخواهد آمد. شاید وضعیت نبودن جنگ را به دست بیاوریم اما بی گمان صلح حاصل نخواهد شد. ساختار روابط کار اگر دادگرانه و رضایت بخش باشد صلح به دست خواهد آمد.
این دو مورد را اشاره کردم تا بگویم در کنار فعالیت های فرهنگی برای صلح باید به اصلاح ساختارها نیز توجه کرد. صلح نیاز امروز بشر است و به نظر می رسد انسان بدون صلح آینده روشنی نخواهد داشت.
سپاسگزارم.