گزارش مراسم نقدکتاب « از خشونت تا دموکراسی»
بازدیدها: 164
مراسم نقد کتاب «از خشونت تا دموکراسی» «لویس کریسبرگ و بورس دیتون» و ترجمه عسگر قهرمان پور بناب روز ۶ آذر ۱۳۹۷ برگزار شد.
این مراسم توسط کمیته نقد و بررسی کتاب انجمن علمی مطالعات صلح ایران و با حضور مترجم کتاب و سخنرانی دکتر مجتبی مقصودی، دکتر زهره پوستین چی و رامتین رضایی در تالار خیام خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.
در ابتدا عسگر قهرمان پور به عنوان مترجم توضیحاتی در مورد کتاب ارائه کرد و خاطر نشان ساخت که ویراست اول کتاب در سال ۱۳۸۶ تحت عنوان «کشمکش های سازنده» توسط خود ایشان ترجمه و توسط مرکز مطالعات راهبردی منتشر شده بود.
در ادامه مترجم با اشاره به سوابق علمی «لویس کریسبرگ» در حوزه مطالعات منازعه گفت: از طریق تماس با نویسنده ویراست جدید کتاب را دریافت کرده، در این ویراست جدید «بورس دیتون» با نویسنده همکاری داشته و کتاب تغییرات عمده ای از لحاظ محتوایی داشته است.
قهرمانپور با اشاره به این که نویسندگان سعی کرده‌اند در کتاب ظهور، اوج و فرود منازعات را تبیین کنند، گفت: کتاب خیلی درگیر مسائل تئوریک نمی‌شود و روی منازعاتی تمرکز می‌کند که به مسیر عاری از خشونت منتهی شده است.
لذا با توجه به پتاسیل کتاب برای تئوری و عمل و همچنین معیارهای خودم برای انتخاب کتاب که عبارتند از کاهش رنج بشری و این که متن تاریخ مصرف دار نباشد جهت ترجمه دوباره کتاب را بر اساس ویراست جدید ترجمه کردم.
ناقد اول: دکتر مجتبی مقصودی
پس از سخنان مترجم، دکتر مجتبی مقصودی به عنوان اولین ناقد در ابتدای سخنان خود با تشکر از مترجم کتاب گفت: انتخاب این کتاب را برای ترجمه نشانه بصیرت، آینده نگری، صلح جویی، مترجم محترم و استمرار تلاش برای گسترش دموکراسی در منطقه و ایران می‌دانم.
وی در ادامه روز آمدی و نگاه سازنده نویسندگان به منازعات را از نقاط برجسته کتاب دانست.
مثبت اندیشی، رویکرد چند سطحی، چند وجهی و بین رشته ای و تحلیل چند علیتی که به بهبود درک حل و فصل منازعات کمک می کند، از دیگر مزایای کتاب بود که دکتر مقصودی بیان داشتند.
محدود ماندن اثر در چارجوب صلح منفی، ساده سازی افراطی از ایراداتی بود در ادامه به آنها اشاره شد. همچنین عنوان «از خشونت تا دموکراسی» با توجه به عنوان اصلی و انگلیسی کتاب مورد انتقاد قرار گرفت و بیان شد عنوان «کشمکش های سازنده؛ از اوج تا فرود» مناسبت بیشتری با محتوای کتاب دارد.
پایان سخنان دکتر مقصودی به بیان ایرادات شکلی کتاب اختصاص داشت.
ناقد دوم: دکتر زهره پوستین‌چی
سخنران بعدی دکتر زهره پوستین چی در ابتدای سخنان خود ضمن تشکر از زحمات مترجم ، خاطر نشان کرد سعی کرده در قالب نظریه های روابط بین الملل و در پیوند با نظریه پردازان این حوزه کتاب را نقد کند.
وی در ادامه گفت: خشونت و دموکراسی دو مفهوم متناقض هستند که پا به پای هم گسترش پیدا کرده‌اند. دو مفهوم امنیت و تهدید کاملاُ در هم تنیده هستند و در فضای آنارشیک بین الملل پا به پای یکدیگر تکامل پیدا می‌کنند.
این استاد دانشگاه افزود: عنوان فعلی کتاب ظاهری جذاب دارد ولی از واقعیت درونی کتاب فاصله می گیرد. منازعات سازنده، خشونت و منازعه در فضای اجتماعی تولید و باز تولید می‌شود بر همین اساس عنوان اصلی کتاب به انگلیسی نشان دهنده رویکرد سازه انگارانه به دوگانه حل و فصل منازعات است.
وی در ادامه با مطرح کردن این پرسش که در فضای کنونی نظام بین الملل پایان خشونت‌ها به منزله دموکراسی است یا بر عکس؟ در پاسخ با اشاره به آخرین کتاب فوکویاما که در سپتامبر ۲۰۱۸ با نام «هویت، تنفر و حرمت انسانی» منتشر شده که در آن کتاب هویت را محور اصلی منازعه و حل منازعه دانسته شده است و همچنین آخرین کتاب هانتینگتون که در آن هویت را چالش اصلی جامعه آمریکا دانسته بود. بر این نظر است که نویسندگان کتاب « از خشونت تا دموکراسی» نیز با نگاه سازه انگارانه در راستای انگاره‌های ذهنی هانتینگتون و فوکویاما به ریشه‌های اصلی منازعات می‌نگرند و سعی در پیوند ساختار نظام بین الملل و گروههای هویتی دارند.
دکتر پوستین چی در پایان ضمن انتقاد از عدم توجه به تأثیر رسانه‌های ارتباط جمعی در کتاب، متذکر شد: در کتاب توجهی به مناطق و نقشی که مناطق و منازعه‌هایی که در مناطق رخ می‌دهد نشده است این در حالی است که از نظر برخی نظریه پردازان از جمله «بری بوزان» بعد از جنگ سرد و در قرن ۲۱ مناطق، بازیگران منطقه‌ای و مطالعات منطقه‌ای اهمینت یافته‌اند.
ناقد سوم: رامتین رضایی
رامتین رضایی، دانشجوی دکترای روابط بین الملل دانشگاه خوارزمی آخرین سخنران این نشست بود.
وی در ابتدای سخنان خود با اشاره به وقوع دو جنگ جهانی و جنگ‌ها و منازعات در قرن گذشته و با توجه به نظریات یونگ و فروید، این پرسش را مطرح کرد که چرا انسان میل به خشونت و سرکوب دارد؟
رضایی گفت: کتاب با داده‌ها و اطلاعات گسترده سعی در تببین مقوله خشونت دارد که این خود از نقاط مثبت کتاب است، وی خاطر نشان کرد: کتاب در مورد چیستی منازعه و چگونگی حل و فصل آن دچار آشفتگی و بی نظمی در داده‌ها است.
وی همچنین با بیان این که کتاب آغاز منازعه را نیازمند وجود ناراضیان، امید به تغییر و ورود رهبران می داند گفت: بسیاری از خشونت ها را رضایت مندان انجام داده‌اند و کتاب به این پرسش که چرا گاهی رضایت مندان منازعه طلب هستند پاسخی نمی دهد.
همچنین نسبت به نگاه کمی گرا و پوزیتویستی کتاب انتقاد کرده و پاره ای از ایرادات شکلی را بیان کرد.
در پایان جلسه عسگر قهرمان پور، مترجم کتاب به جمع بندی انتقادات پرداخت و به پرسش های حاضران پاسخ گفته شد.
گزارش: مهدی فقیه
عکس: حسین میری رامشه
برای گوش دادن به فایل‌های صوتی جلسه لطفاً به کانال تلگرام انجمن مراجعه فرمایید.
گالری کامل تصاویر را در اینستاگرام انجمن ملاحظه فرمایید.
https://instagram.com/ipsan.ir
