گزارش نشست ” آگاهی در مسیر حیات در عصر کرونا”

اخبار انجمن را همرسانی کنید.

بازدیدها: 90

گزارش نشست
” آگاهی در مسیر حیات در عصر کرونا”

در معرفی کتاب سه جلدی در باره کرونا
و گفتگو با دکتر تقی آزاد ارمکی نویسنده اثر

گروه کتاب صلح انجمن علمی مطالعات صلح ایران

اولین نشست گروه کتاب صلح انجمن علمی مطالعات صلح در سال جدید و در فضای مجازی در عصر سه شنبه ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۹ از طریق پلت فرم اسکایپ برگزار شد. این نشست با عنوان ” آگاهی در مسیر حیات در عصر کرونا” با حضور دکتر تقی آزاد ارمکی نویسنده مجموعه سه جلدی گفتارهایی در مورد کرونای ایرانی، رئیس هیئت مدیره انجمن، مسئول گروه کتاب صلح و برخی از اعضای این گروه و همچنین و جمعی از علاقمندان حوزه مطالعات صلح برگزار گردید که طی آن نویسنده کتاب به طرح ایده کلی کتاب و برخی محورهای اصلی کتاب پرداخت.
در خصوص جلد اول این مجموعه تحت عنوان ” گفتارهایی در مورد کرونای ایرانی ” نویسنده اثر برای فهم بهتر رفتار اجتماعی مردم ایران به توضیح دوگانه شرق شناسانه یا به عبارتی؛ شرق شناسانه سنتی و شرق شناسانه مدرن و سپس نقش دولت و بازیگریاش در حوادث بصورت مثبت و منفی می پردازد.

بر اساس مطالعات شرق شناسانه از یک سو با رویکرد غربی به ویژه از نوع انگلیسی آن مواجهیم که ایران را سرزمینی متروک با بحرانهای اقلیمی، جمعیتی و مردمانی بیفرهنگ قلمداد می نماید، که فشارهایی را بر کنشهای اجتماعی و ساختار سیاسی وارد کرده، و از سوی دیگر قرائت سنتی از ایران را داریم که در پاسخ به رویکرد رقیب با رویکرد حامیانه بر این نظر پای می فشارد که هنر نزد ایرانیان است و بس. بدین لحاظ ایرانیان در مرکزیت معارف و علوم قرار می گیرند که از دل آن رادیکالیزم فرهنگی در آمده است و این در حالی است که تولید یک نظام اجتماعی را در پی نداشته است.
رئیس اسبق انجمن جامعه شناسی ایران در ادامه با استفاده از این دو جهتگیری به بیان رفتارهایی از مردم ایران پرداخته که برای برون رفت از معضل کرونا انجام شده است. این رفتارها اعم از ابعاد شخصی، خانواده … که حکایت از نوعی فرهنگ است که دارای مختصات مهم و خاصی بوده و توانسته اتفاقا مناسبات خانواده ، دینداری و حوزه دولت – ملت را تنظیم کند. فرهنگی که کنار باورها و اعتقادات رادیکال و بنیادگرایانه موجود، در این شرایط خاص، سازگارانه و معقول رفتار میکنند که نشان از مدنیت پنهان و فرهنگی نزد مردم ایران دارد. چیزی که معنای پیوندی، ارتباطی و مدنی بودن را در بطن خود دارد. که اتفاقا در شرایط بحران این مختصات فعال میشود.


دکتر آزاد ارمکی با بیان اینکه در این کتاب بیشتر به بیان اجتماعیات پرداخته شده نه موضوعات فرهنگی، گفتند از این نظر این کتاب به یک تکمله در قالب موضوعات و محتوای فرهنگی در حوزۀ کرونایی نیاز دارد که زمان آن امروز است و بعدها احتمالا این فرصت دست نخواهد داد. چیزی که سبب می شود ابعاد متکثر این پدیده بیشتر هویدا شود.
در بخش پرسش و پاسخ دکتر مقصودی رئیس هیئت مدیره انجمن علمی مطالعات صلح ایران با طرح این نکته که آیا شرایط جدید و تحولات اجتماعی حاصل از شیوع بیماری کرونا در چند ماهه اخیر صرفا و بیشتر یک مکث و وقفه تاریخی نیست و آیا بعد از پایان شرایط بحران، امکان بازگشت به وضعیت پیشاکرونا وجود ندارد؟ همچنین میزان همنوایی و سازواری فردی، خانوادگی ، اجتماعی و دولتی به شرایط جدید چگونه بوده است؟ مثلا بنظر می رسد در سطوح فردی(شامل رعایت الزامات قرنطینه و بهداشت فردی …) و خانوادگی این واکنش ها قابل قبول و مقبول بوده و حتی الامکان اصول رعایت شد ولی آیا می توان در دیگر سطوح نیز این همنوایی را ملاحظه کرد؟ ازاین منظر اگر بخواهیم به کنش گران اصلی این عرصه از فرد تا نهاد خانواده و دولت نمره ای بین از یک تا ۲۰ بدهیم با توجه به مطالعات و تاملات جنابعالی چه نمره ای باید به گروه ها و نهاد ها داد؟ بدین لحاظ ارزیابی دکتر آزاد ارمکی را در خصوص کیفیت واکنش دولت و نمره مکتسبه جویا شدند.

نویسنده کتاب سه جلدی گفتارهایی در مورد کرونای ایرانی عنوان کرد جامعه ایرانی تحت شرایط دشوار مراحل تغییر را سپری کرده و از رهگذر پدیده کرونا راه نوینی برای این مسیر گشوده شد که موانع پیشین مانند سنت ها و ایدئولوژی کم اثرتر شدند. همچنین در خصوص عملکرد سطوح مختلف، ایشان فرد را با نمره ۱۸، خانواده ۱۶ و دولت را ۱۰ ارزیابی کردند. دولت از این نظر ۱۰ که دولت تا پیش از بحران کرونا عملا مرده محسوب می شد. ایران دارای جامعه قوی و نظامی سیاسی فروریخته بود و در جریان بحران کرونا بهر حال دارای سطوحی از بازگشت به حیات رخ داد و این نمره خوبی برای دولت است. البته این نمره برای خانواده کامل نیست زیرا به دلایلی باید مورد تامل قرار بگیرد زیرا در دوره پسا کرونا در خصوص خانواده چالشهایی خواهیم داشت که گزارههای فرهنگی و الگوهایی را مطرح خواهد کرد.
در ادامه خانم دستوری دبیر گروه کتاب صلح انجمن با طرح این نکته که معمولا همراه با ظهور پدیدههای کلان اجتماعی، هم در سطح ملی و هم در سطح بینالمللی تغییرات گفتمانی فرهنگی یا ایدئولوژیک رخ میدهد، با چنین مفروضی آیا پدیدۀ کرونا چنین قدرتی را دارد این تغییرات گفتمانی را رقم بزند؟
در پاسخ دکتر آزاد ارمکی مطرح کردند که در همه میدان ها چنین تغییراتی را ایجاد کرده؛ اعم از دین، فرهنگ… تا دیروز ما گزارههای دین را بر فرهنگ تحمیل کرده بودیم و دنبال انتظارات و آرزوهای بلند بودیم اما در حال حاضر به واقعیتهای زمینی و پیرامونی بیشتر تن میدهیم. در همه زمینهها، اعم از خانواده، و عرصه های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی. در نتیجه باید تمهیداتی را بیاندیشیم. از این منظر تغییر گفتمان تدریجا رخ میدهد.
در ادامه دبیر نشست در خصوص نحوه عملکرد دولت و نهادهای مدنی در ارتباط با هم را مطرح کردند که در حال حاضر این نهادها از نقشی فعالتر برخوردارند آیا بعد از بحران این وضع ادامه خواهد داشت یا باز میگردیم به شرایط اول؟
نویسنده در پاسخ به این نکته اشاره کردند که در صورتی وجود دولت ضعیف این نهادها قدرتمندتر خواهند شد. اما اگر دولت قوی باشد داعیههای ایدئولوژیک پیدا خواهد کرد که آرمانگرایی را توسعه خواهد داد.
اقای بنیامین صادقی پژوهشگر مقطع دکتری روابط بین الملل در سئوالی بدین نکته اشاره داشتند که آیا کرونا ظرفیتی ایجاد کرد که ما به این پدیده به عنوان دغدغه مشترک برای جان بشریت بنگریم؟ و می تواند ظرفیت های همگرایی و همبستگی جهانی را تقویت کند؟
دکتر آزاد در پاسخ گفتند دولت در این شرایط به مسائل داخلی مشغول بود و این فرصت را نیافت. این امر مربوط به روشنفکران و رهبران بود. ولی ما نتوانستم چنین دغدغه هایی را پیدا کنیم.
سوال بعدی از سوی دکتر رحمت حاجی مینه عضو کارگروه کتاب صلح انجمن مطرح شد. پرسش ایشان با رویکردی انتقادی معطوف به دلایل انتخاب کرونای ایرانی برای عنوان کتاب بود؛ چرا که آن را نوعی آدرس اشتباه برای مخاطبان ارزیابی نموده؛ بدین لحاظ که به یک پدیده عام جهانی ویژگی ایرانی داده شده است و شاید بهتر بود عنوان اثر به گفتارهای ایرانی در باره کرونا انتخاب می شد.
دکتر آزاد ارمکی در پاسخ اشاره داشتند؛ کرونا در ایران ویژگیهایی داشت: مثلا اول از عرصه علما و سیاسیون شروع شد و اتفاقا هنوز هم همانجاست. برعکس آمریکا که مثلا در سیاهان خودش را نشان داد. به علاوه این بحران سبب تداوم حیات ریاست جمهوری وقت شد. چیزی که ممکن بود با انتخابات زود رس مواجه شود در نتیجه این بحران در ایران منطق و فرهنگ ایرانی برای خودش یافته است.
این نشست که از ساعت۱۶آغاز شده بود در ساعت۱۷:۳۰ خاتمه یافت.

پاسخی بگذارید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *