درگذشت اسکندر فیروز پدر محیط زیست ایران

بازدیدها: 198

«از شمار دو چشم یک تن کم
وز شمار خرد هزاران بیش»

🏴کمیته «صلح و محیط زیست» انجمن علمی مطالعات صلح ایران، فقدان اسکندر فیروز استاد بی بدیل و بی نظیر محیط زیست؛ که سالیان طولانی عمر خود را وقف محیط زیست ایران نمود تسلیت عرض می‌نماید.

▪️ایشان بنیانگذار و نخستین رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ایران می‌باشند که به عنوان پدر سازمان محیط زیست و علم محیط زیست در ایران، از وی یاد می‌شود.
در سال ۱۳۵۰، مرحوم فیروز پس از رایزنی‌های فراوان، موفق شدند چند ماه پیش از کنفرانس مشهور محیط زیست در استکهلم در سال ۱۹۷۲ ، با تصویب یک بند قانونی، نام سازمان شکاربانی و نظارت بر صید را به سازمان «حفاظت محیط زیست» تغییر دهند. به این ترتیب، در سال ۱۳۵۰، سازمان حفاظت محیط‌ زیست ایران پایه‌گذاری شد در حالی که تا دهه‌ای بعد از این تاریخ تعداد کمی از کشورها مانند ایران، سازمان و وزارتخانه‌ای در این زمینه به وجود آوردند. قانون جدید حفاظت و بهسازی محیط‌ زیست در سال ۱۳۵۳ در ایران تصویب شد، که یکی از پیشروترین قوانین محیط‌ زیستی کشور است. با تصویب نخستین قانون حفاظت و بهسازی محیط‌ زیست در ایران، وظایف سازمان حفاظت محیط‌ زیست از محدوده حیات وحش و محیط‌ طبیعی فراتر رفت و با نصب دستگاه‌های اندازه‌گیری آلودگی هوا در سطح شهر تهران، بحث آلودگی هوای این شهر برای نخستین بار مطرح و طرح ترافیک در تهران تصویب و اجرا شد.

◾️با زحمات و ممارست های بی وقفه ایشان بود که سایر دانشگاهیان توانستند در پی تشکیل سازمان حفاظت محیط زیست ایران، بحث محیط زیست را در دانشگاه‌ها و محافل علمی به طور جدی و منسجم تعقیب نمایند. ایشان در طی دوران مدیریت خویش، با احساس عمیق و اشرافی که نسبت به محیط زیست ایران داشتند توانستند بحث محیط زیست و مدیریت آن را به طور جدی وارد حوزه برنامه ریزی کشور نمایند. با اینکه موانع بزرگی در راه وی پدید آمده بود اما با قدرت، عشق و صلح طلبی خاصی که در وجود خویش داشتند توانستند اهداف متعالی خود را به پیش برند. با وجود اینکه در سال ۱۳۵۶ دبیر کلی اتحادیه جهانی حفاظت از محیط زیست به ایشان پیشنهاد شد، اما ترجیح دادند که در کشور خود بمانند و خدمت کنند.

◾️از اسکندر فیروز به عنوان «پدر تالاب‌ها» در جهان یاد می شود که این موضوع نمایانگر بعد بین المللی شخصیت ایشان و احترام و اعتبار خاص ایشان در مجامع بین المللی می‌باشد.وی مدیریت کنفرانس جهانی تالابها را در اسفند١٣۴٩ در رامسر برعهده داشتند، و نقش مهمی در نهایی شدن و اعلام کنوانسیون رامسر به نام عهدنامه ای برای حفاظت از تالابها در ایران ایفا نمودند. بدین ترتیب کنوانسیون رامسر به عنوان مبنایی برای تقویت دستیابی به صلح ، همزیستی و توسعه مورد استفاده قرار گرفته است. مرحوم فیروز همچنین زمانی بحث ظرفیت زمین برای حیات و موضوع توسعه پایدار را مطرح نمود که این موضوع هنوز به طور مقدماتی و احتمالی در چند دانشگاه دنیا مطرح گردیده بود و بحثی نو پا و بدیع بود.

◾️از مهم‌ترین سرمایه های سازمان محیط زیست کارشناسان خبره ای بوده‌اند که در مکتب وی پرورش یافته اند. نیکنامی، صداقت و خلوص ایشان همواره زبان زد همگان بوده است و محبوبیت وی نزد کارشناسان این حوزه به اندازه ای می‌باشد که همواره و حتی پس از گذشت سال‌ها از دوره مدیریت ایشان همواره به نیکی و با احترام از وی یاد می‌گردد.

◾️ اسکندر فیروز در سال‌های مدیریتشان، علاوه بر تصویب قوانین وحضور فعالانه در اجلاس های جهانی، چندین پژوهش مهم در زمینه حیات‌ وحش و زیست بوم‌های ایران را مدیریت کردند و همچنین تالیفاتی نیز از ایشان بر جای مانده است. چکیده برخی از خدمات این مرد بزرگ برای محیط زیست ایران عبارت است از تدوین و مصوب نمودن قانون شکار و صید؛ تشکیل سازمان شکاربانی و نظارت بر صید؛ تشکیل سازمان حفاظت محیط زیست؛ تدوین و مصوب نمودن قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست؛ برگزاری نشست و نقش تاثیرگذار در شکل گیری کنوانسیون رامسر برای حفاظت از تالاب ها؛ تشکیل گارد محیط بانی؛ تشکیل آموزشکده محیط زیست؛ ایجاد باغ ملی گیاهشناسی؛ انجام نخستین مطالعات جامع برای شناسایی و گردآوری اطلاعات حیات وحش ایران و زیستگاه های کشور و ایجاد نخستین مناطق حفاظت شده ملی مطابق با ساختارهای فعلی.

▪️همگی ما به عنوان اشخاصی که به صلح و اهمیت و نقش آن اعتقاد داریم، نیک میدانیم که حفاظت از محیط زیست فقط با صلح و نهادینه شدن آن میسر می‌گردد. یاد ایشان به عنوان پیشکسوت و پیش قدم این راه همواره زنده خواهد بود.

کمیته صلح و محیط زیست بار ‌دیگر این فقدان را به خانواده و همسر گرامی ایشان و نیز جامعه محیط زیست ایران تسلیت عرض مینماید و یاد ایشان را گرامی می‌دارد.

«یادشان سبز و راهشان پر رهرو»

#کمیته_صلح_و_محیط_زیست