گزارش نشست بررسی نقش زنان در آینده صلح با تأکید بر جامعه ایران

بازدیدها: 212

گزارش نشست
بررسی نقش زنان در آینده صلح با تأکید بر جامعه ایران
کمیته زنان و صلح انجمن علمی مطالعات صلح ایران و مؤسسه پژوهشی، انتشاراتی منشور فرهنگ صلح

نشست مجازی «بررسی نقش زنان در آینده صلح با تأکید بر جامعه ایران»، عصر شنبه ۱۰ خرداد ۱۳۹۹ در پلت فرم اسکایپ برگزار شد.
سخنران این نشست دکتر ندا حاجی‌وثوق در ابتدا به تقسیم‌بندی تعاریف صلح پرداخته و بیان داشت بنا به تجارب تاریخی تمرکز بر صلح منفی یا سلبی پاسخگوی نیاز انسانها نیست و بشر برای افزایش سطح کیفی زندگی ناگزیر به توجه به صلح مثبت یا ایجابی به معنای رعایت موازین حقوق بشر، حذف خشونت‌های ساختاری، همزیستی و همگرایی است. برخی از پیمانهای بین‌‌المللی همچون پیمان پاریس یا بریان کلوگ که در راستای نفی جنگ و عدم توسل به زور و خشونت برای رسیدن به مقاصد سیاسی امضا شد و تعداد امضاکنندگان آن هم به ۶۳ کشور در سال ۱۹۳۹ رسید؛ تنها پس از ده سال توسط امضاکنندگان زیرپا گذاشته شد و جنگ جهانی دوم را رقم زد. پیام این دست تجارب این بود که صلح را باید فراتر از روابط میان دولتها و به عنوان موضوعی انسانی مورد توجه قرار دهیم.

دبیر کمیته زنان و صلح انجمن علمی مطالعات صلح ایران در ادامه بیان داشت، ما میان دو مفهوم صلح مثبت و منفی شاهد گپ و فاصله بسیاری هستیم و به همین دلیل نمی‌توان انتظار داشت که یک مرتبه از یک مفهوم حداقلی به مفهومی حداکثری برسیم. در پر کردن این گپ و فاصله زنان نقش بسیار پررنگی دارند، که نقطه مورد تمرکز در بحث امروز نقش زنان در پر کردن فاصله مذکور و نهادینه کردن مفاهیم صلح مثبت است.
او در ادامه به چهار ظرفیت‌های زنان برای رسیدن به مقصود فوق اشاره داشت:
۱- در اختیار داشتن بسترهای نرم‌افزاری چون آموزش، پرورش و تربیت که بیشتر در اختیار زنان است و به ویژه نقش مادری که در پنج سال اولیه زندگی کودک که ۷۰ درصد شخصیت کودک را شکل می‌دهد.
۲- افزایش سطح آگاهی و حساسیت زنان نسبت به مفاهیم صلح؛ به دو دلیل آسیب‌هایی که زنان به مراتب بیشتر از مردان در منازعات و وضعیت‌های ناصلح اجتماعی دیده‌اند، باعث شده نسبت به برقراری صلح حساس‌تر باشند. دوم طبیعت و ذات زنانه که با مفاهیم صلح مثبت مانند مدارا، تساهل، امید، محبت و … ارتباط تنگاتنگی دارد.
۳- زندگی در عصر شبکه‌ای وبهره‌گیری از شبکه‌های ارتباط جمعی و مشاهده موفقیت‌ها و دستاوردهای متفاوت زنان درگوشه و کنار دنیا در روند صلح، سبب تقویت خودانگاره زنان شده و انگیزه‌ای به آنان می‌دهد تا فراتر از نقش‌های کلیشه‌ای بتوانند به بازبینی نقشهای خود بپردازند.
۴- با ورود زنان به عرصه‌های مختلف از قبیل علم، هنر، آموزش، بهداشت و … ظرفیتی به وجود آمده تا بتوانند فراتر از چارچوب خانواده به طرح و بسط گفتمان‌های صلح‌آمیز بپردازند.
حاجی‌وثوق در ادامه به موانعی که بر سر راه زنان قرار دارد پرداخت و بیان داشت تا زمانی که موانع موجود رفع نشود نمی‌توان انتظار نقش‌آفرینی ویژه‌ای از زنان داشته باشیم. او موانع را در دودسته فردی و ساختاری به بحث گذاشت. در بخش فردی بیان داشت زنان در قرن کنونی به نوعی دچار ازخودباختگی شده‌اند. زنان همواره مردان را به دلیل در اختیار داشتن ابزارهای قدرت و ثروت در موقعیت‌های برتر اقتصادی، اجتماعی و سیاسی دیده‌اند و خواسته یا ناخواسته برای موفقیت وپیشرفت مردان را الگو قرار داده‌اند. گویی فرمول زنان برای رسیدن به موفقیت الگوهای مردانه و تبعیت از آن الگوهاست، غافل از اینکه دنیای امروز بیشتر به رنگ و ذائقه زنانه نیاز دارد.
در بحث موانع ساختاری اشاره به خشونت‌های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی، قانونی و خانوادگی شد. دبیر کمیته زنان و صلح انجمن علمی مطالعات صلح ایران بیان داشت تا زمانی که اکثر منابع ثروت در دست مردان است و زنان سهم کمتری در بازار کار و دستمزدها دارند، شاهد خشونت اقتصادی هستیم. تا زمانی که قانون جزایی و کیفری ما قرائت‌دوگانه‌ای از زن و مرد دارد، شاهد خشونت‌های قانونی در قالب تمکین، حضانت، حق طلاق، فسخ نکاح، جند همسری، دیه، قصاص و … هستیم. تا زمانی که توزیع نابرابر قدرت سیاسی را داشته باشیم و زنان نتوانند در رده‌های بالای تصمیم‌گیری ایفای نقش کنند،‌شاهد خشونت‌های سیاسی هستیم. تا زمانی که خشونت‌های فرهنگی که ناشی از تداوم طولانی مدت پدرسالاری در خانواده و اجتماع و به تبع آن در نظام سیاسی و حقوقی باشیم، اعتماد به نفس زنان برای تحرک را خواهیم گرفت. تا زمانی که قانون و فرهنگ پشتوانه خشونت‌های خانوادگی است چگونه می‌توانیم انتظار حداکثری از زن داشته باشیم؟
حاجی‌وثوق در نهایت به جمع‌بندی بحث پرداخت و ادعا کرد زنان برای نقش‌آفرینی در آینده صلح نیاز به شرایط متعادل اجتماعی دارند تا بتوانند دیالوگ سازنده با مردان برقرار کنند و بتوانند در کنار مردان یک کل منسجم را شکل دهند. او آلترناتیو جهان پر مناقشه فعلی را، نگاه دوباره به زنان با توجه به ظرفیت‌های بالقوه آنان دانست.
در ادامه نشست نقطه نظرات و سؤالات شرکت‌کنندگان نیز مطرح شد.

گزارش از: بنیامین صادقی