یادداشتی به مناسبت درگذشت «یوهان گلتونگ» پدر مطالعات صلح

اسفند ۸, ۱۴۰۲اسفند ۸, ۱۴۰۲ انجمن علمی مطالعات صلح 0 دیدگاه

اخبار انجمن را همرسانی کنید.

بازدیدها: 167

«یوهان گلتونگ» پدر مطالعات صلح درگذشت

یوهان گلتونگ در سال ۱۹۳۰ در اسلو نروژ به دنیا آمد. او ریاضیدان، جامعه شناس، دانشمند علوم سیاسی و بنیانگذار رشته مطالعات صلح است. گلتونگ مؤسسه تحقیقات صلح بین‌المللی (PRIO) [1] ، نخستین مرکز تحقیقاتی دانشگاهی جهان که بر مطالعات صلح متمرکز بود را در اسلو در سال ۱۹۵۹ راه اندازی کرد. او هم‌چنین موسس و رئیس شبکه ارتباطی TRANSCEND [2] برای فعالان و علاقمندان صلح و بنیانگذار مجله تأثیرگذار تحقیقات صلح[۳] است که به برپایی ده‌ها مرکز صلح دیگر در سراسر جهان کمک کرده است.

گلتونگ به عنوان استاد رشته‌ مطالعات صلح در دانشگاه‌های سراسر جهان از جمله کلمبیا، اسلو، برلین، بلگراد، پاریس، بوئنوس آیرس، قاهره، ریتسومیکان (ژاپن) و هاوایی خدمت کرده است. او به هزاران نفر آموزش داده و به آنها انگیزه داده است تا زندگی خود را وقف ارتقای صلح و رفع نیازهای اساسی بشر کنند.

تجارب اولیه گلتونگ در طول جنگ جهانی دوم در نروژ اِشغالی، علاقه او را به صلح و درگیری برانگیخت. مشاهده تأثیر جنگ، میل عمیقی به درک ریشه‌های درگیری و کشف راه‌های دستیابی به صلح را در او درست کرد. همچنین او پس از گذراندن ۱۲ ماه خدمت ملی، به دلیل سرپیچی از انجام ۶ ماه خدمت نظامی، در سن ۲۴ سالگی در نروژ به زندان افتاد. گلتونگ موافقت کرد که اگر بتواند برای صلح کار کند، ۶ ماه دیگر نیز خدمت کند، اما این خواسته‌اش رد شد. او در زندان نخستین کتاب خود را با عنوان اخلاق سیاسی گاندی به همراه مربی خود آرنه ناس[۴] نوشت.

گلتونگ، مفهوم «صلح مثبت» را در ادبیات آکادمیک به عنوان مفهومی فراتر از نبود جنگ (صلح منفی) تعریف کرد. همچنین «مثلث درگیری» را که سه ضلع خشونت مستقیم، خشونت ساختاری و خشونت فرهنگی دارد، معرفی نمود. در این تئوری:خشونت مستقیم یعنی بروزهایی از خشونت که ما می‌بینیم و تجربه می‌کنیم، مانند حمله فیزیکی و قتل. در کنار آن، خشونت می‌تواند روانی یا رفتاری باشد که باعث آسیب، اضطراب یا استرس می‌شود.

خشونت ساختاری در ساختار اجتماعی تعبیه شده است. مانند قوانین و نهادهای اجرا کننده‌ خشونت. ممکن است ساختارهای یک جامعه به گونه‌ای باشد که منجر به به حاشیه راندن گروه‌های خاصی شود یا نسبت به آنها تبعیض ایجاد کند و این امر منجر به تضییع حقوق آن‌ها می‌شود.

خشونت فرهنگی به نگرش‌ها یا باورهای غالبی که برای مشروعیت بخشیدن به خشونت استفاده می‌شود، اشاره دارد که شامل تعصبات یا کلیشه‌های موجود در جامعه است که توسط افراد درست شده اند.[۵]

یوهان گلتونگ نویسنده بیش از ۱۷۰ کتاب در زمینه صلح و موضوعات مرتبط است. بیش از ۴۰ کتاب او به زبان‌های دیگر ترجمه شده اند، از جمله کتاب«۵۰ سال – ۱۰۰ دیدگاه صلح و درگیری» که به ۲۵ زبان ترجمه شده است. او هم‌چنین بیش از ۱۷۰۰ مقاله منتشر کرده که در این لینک میتوانید به آنها دسترسی پیدا کنید.

یوهان گلتونگ بیش از دوازده دکترای افتخاری و جوایز بی‌شماری از جمله جایزه زندگی درست[۶]، و جایزه بین‌المللی باجاج برای ترویج ارزش‌های گاندی[۷]، نخستین جایزه حل تعارض مورتون دویچ[۸] و کتاب طلایی صلح آگسبورگ[۹]را دریافت کرده است.[۱۰] او از سال ۱۹۵۷ در بیش از ۱۵۰ درگیری میان دولت‌ها، ملت‌ها، ادیان، تمدن‌ها، جوامع و افراد میانجی‌گری کرده است.

یوهان گلتونگ در تاریخ ۱۷ فوریه ۲۰۲۴ در سن ۹۳ سالگی از دنیا رفت.

موسسه تحول درگیری، صلح‌سازی و امنیت[۱۱] درباره درگذشت گلتونگ اینگونه نوشت: «او از ما خواست که نه تنها دشمنی‌ها را متوقف کنیم، بلکه جوامعی را پرورش دهیم که با برقراری عدالت و برابری، بذرهای درگیری را پیش از جوانه زدن خنثی کنند. در عزاداری رفتن یوهان گلتونگ، میراث او را جشن بگیریم. در کوشش‌های میانجی‌گرانه، ابتکارهای آموزشی و اقدامات روزانه‌مان، این فرصت را داریم که یاد او را با ادامه کوشش‌های او گرامی داریم.»[۱۲]

همچنین پروفسور یان اوبرگ استاد مطالعات صلح و رییس بنیاد فراملی برای صلح و تحقیقات آینده TFF [13]در فقدان گلتونگ نوشت: «او از سال ۱۹۸۶ همکار ما بود و در زمانی که بسیاری معنای «امنیت» را تنها با وجود سلاح می‌شناسند، او به ارزش‌های خشونت‌پرهیز الهام‌گرفته از گاندی همیشه وفادار ماند …. لطفاً [در فقدان او] عبارت RIP (در صلح بخوابید) را به کار نبرید. صلح درباره مرگ، سکوت، زندگی نکردن، انقراض نیست. صلح درباره شادی، لذت، توسعه، چشم‌انداز و خلاقیت است.»[۱۴]

نویسنده: سحر تفرشی؛ دانش آموخته حقوق بین الملل از دانشگاه شهید بهشتی- بنیانگذار موسسه آموزش صلح مدارا