یادداشت صلح

بازدیدها: ۰ویژه اندیشمندان، استادان، نویسندگان، هنرمندان و فرهنگیان ایران و افغانستان  مهلت فرستادن خاطرات: یکم خرداد / جوزا ۱۴۰۱  نشانی

مهدی مخبری – صلح واژه‌ای پرتکرار در سخن و نظر و سخت غریب در عمل است و عجیب که ما مسلمانان از ظرفیت‌های آموزه‌های دینی برای توسعه و تعمیق صلح و فراگیر ساختن گفتمان صلح‌طلبی غافلیم.

موسم رمضان و فریضه روزه‌داری را به جرئت می‌توان فرصت بی‌بدیلی بر گسترش گفتمان صلح‌خواهی و صلح‌دوستی در سطوح مختلف روابط انسانی تلقی کرد و اساسا مگر صلح جز برای زیست بهتر و متعالی‌تر و انسانی‌تر شدن روابط فردی، اجتماعی و سیاسی در جامعه بشری است و مگر ماه رمضان با دعوت و توصیه به انس با خدا، خویشتنداری و امساک از لذات مادی، تسلط بر لذات نفسانی در بعد فردی و دستگیری از نیازمندان و محرومان و توسعه رحمت در روابط با دیگران و کمک به بهبود حال سایر انسان‌ها در بعد اجتماعی مفهومی جز صلح را تبلیغ و تکثیر می‌کند؟

دکتر حمیدرضا اکبرپور – منشور سازمان ملل متحد به عنوان اساسنامه مهم‌ترین سامان بین‌المللی و به نوعی مانیفست نظم نوین جهانی پس از جنگ جهانی دوم بوده است. با وجود فراز و نشیب‌های بسیاری از جمله جنگ‌های متعدد و به‌ویژه دوران جنگ سرد، اما اندکی از اهمیت این منشور کاسته نشده است. چه بسا که با وجود رسوخ بیشتر حقوق بین‌الملل، عملاً اهمیتی فزون‌تر یافته است.

این منشور همواره بر منع توسل به زور تاکید کرده است و روح منشور منبعث از آن است. مواد گوناگون این منشور از اهداف سازمان تا ذکر کارکرد ارگان‌های آن، همگی در جهت منع توسل به زور و تثبیت و ترویج صلح است. اما ماده ۵۱ این منشور، استثنایی را بر این رویه و رویکرد کلی وارد کرده است. در این ماده آمده است که “در صورت وقوع حمله مسلحانه علیه یک عضو ملل متحد تا زمانی که شورای امنیت اقدام لازم برا ی حفظ صلح و امنیت بین‌المللی را به عمل آورد هیچ‌ یک از مقررات این منشور به حق ذاتی دفاع از خود، خواه فردی یا دسته جمعی لطمه‌ای وارد نخواهد کرد. اعضاء باید اقداماتی را که در اعمال این حق دفاع از خود به عمل می‌آورند فوراً به شورای امنیت گزارش دهند … .”

دکتر سید مجتبی طاهری – با ورود به قرن بیست و یکم میلادی و قرن پانزدهم هجری شمسی ، صلح همچنان واژه قریب و در عین حال غریبی است . همه از صلح می گویند ، و همه صلح را گرامی می دارند . کم تر پیامبر ، فیلسوف و مصلحی را می توان یافت که از صلح سخن به میان نیاورده باشد . برای مثال در تورات ،  ” شالوم ” که به معنای صلح و معادل “سلام” در عربی است ، از اصول اساسی تورات است ، و یا سراسر کتاب انجیل از رفتار محبت آمیز ، حتی نسبت به دشمنان، سخن به میان آورده است . در قرآن کریم نیز بالغ بر ۱۸۰ بار واژه سلم و مشتقات آن به کار برده شده است . همچنین واژه چینی ” پینگ ” و واژه ژاپنی ” هیوا” در مکتب کنفوسیوسی و شینتوئیسم نیز بر صلح توأم با عدم خشونت و سازگاری متقابل اجتماعی دلالت دارند ، و بسیار هم مورد توجه می باشند .

پدرام جهانشاهی – همواره میل به صلح و آزادی از اهداف هر انسان آزاده و صلح طلبی بوده است که در طول تاریخ می‌توان نمونه‌های بسیاری از آن را مشاهده کرد. در مقابل نیز، انسان‌هایی بوده‌اند که به دنبال امیال شرورانه خود، سعی در برهم زدن صلح و آرامش بین المللی داشته‌اند.

جامعه ملل نمونه‌ای از کوشش‌های صلح طلبانه بود که در سال ۱۹۲۰ پس از جنگ جهانی اول برای برپایی صلح پایدار میان کشورها و ملت ها، توسط افراد صلح طلب ایجاد شد. اما دیری نپایید که با هجوم نازی‌ها به لهستان و شعله ور شدن آتش جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۳۹ ، این امید موسوم به صلح همگانی (جهانی) که در چارچوب جامعه ملل که هدف اصلی آن جلوگیری از جنگ بود محقق گشته بود، به سراب صلح و امید بدل شد. نقض بارز حقوق بشر، جنایت علیه بشریت و محدودسازی آرمان‌های حداقلی انسانی در این دوره، نتایجی بود که فعالین حوزه صلح را مات و مبهوت ساخت.

سکینه اسدزاده –
طبیعت ناز می کند

به خلوتگاه عشق

به گذرگاه طنازی

و کبوتران قاصد

حامل پیغام های دوستی

سازش…

صلح…

رامین نصیری – صلح واژه عجیبی است، چرا که برای رسیدن به آن باید خط بطلانی بر خود آن کشید. صلح هدفی است که ابزار رسیدن به آن در گرو عدم صلح است. باید جنگید و خون داد و کشت و کشته شد تا سرانجام به «صلح»، آنچه شاید هیچگاه پایدار نیست، رسید. صلح و آرامش هدف بزرگی است که نیازمند قدرتی فائق برای ایجاد و استمرار خود است؛ قدرتی برتر که منافعش در تضاد با صلح نباشد. این قدرت را می‌توان شمشیر داموکلس نامید. شمشیر داموکلس همواره بر سر پادشاه می‌باید تا او را از عاقبت تصمیمات خود همیشه آگاه سازد. بنابراین هیچ صلحی بدون جنگ اولیه به وجود نیامده است. این جنگ است که در نهایت منجر به صلح می‌شود. «جنگ از برای صلح» چه تراژدی غمگینی است!!!

دکتر مریم خالقی نژاد – امروزه سازمان ها و نهادهای خصوصی مردم نهاد نقش بسیار زیادی را در ارتباط گیری با جوامع مخاطب خویش دارند . خوشبختانه یکی از گروه­های نام برده انجمن­های دوستی میان کشورهای مختلف است که تا کنون توانسته اند به صورت کنشگرانی غیر دولتی در برخی زمینه ها تاثیرات موثری را اعمال نمایند. شاید هیچ کشوری نتواند مانع گرایش و تمایل برای برقراری روابط بیشتر میان ملت­ها از سوی مردمان آن سرزمین­ها شود. با توجه به موقعیت­های ارتباطاتی و پیشرفت ارتباطاتی در عرصه کنونی، شایسته است که کشورهای مختلف در یک راهبرد و استراتژی طولانی مدت از این فرصت به مثابه موقعیت طلایی استفاده نمایند تا بتوانند برای همگرایی بیشتر مردم در سرتاسر جهان و پیشبرد صلح و صلح­گرایی استفاده نمایند. در این بین سازمان­های مردم نهاد یکی از مهمترین محرکان این روابط می­‌باشند.

دکتر ماندانا تیشه یار – امروزه در برخی از نظریه های نوین روابط بین الملل، آفرینش صلح و دوستی، بر پایه تقویت «منافع مشترک» میان دولت ها و ملت ها تعریف شده است. در همان حال، در این نظریه ها بر این امر تاکید شده است که آنچه که می تواند به بازآفرینی منافع مشترک کمک کند، «هویت های مشترک» است. در واقع، هویت های مشترک، پایه و اساس شکل گیری منافع مشترک در میان افراد و جوامع به شمار می روند. اما نکته بنیادین آن است که آنچه هویت های مشترک را برمی سازد، «فرهنگ مشترک» در میان جوامع است. این بدان معناست که هرچقدر عناصر فرهنگی مشترک میان مردمان جوامع گوناگون بیشتر باشند، پیوندهای فرهنگی و هویتی میان آنها استوارتر است. و از این رو، می توان امید داشت در جوامعی که مردمان و دولتهای نماینده ایشان، منافع مشترک بیشتری با یکدیگر داشته و به همکاری در زمینه های گوناگون بپردازند، صلح و دوستی در میان آنها گسترش یابد و پایدار بماند.

در این ایام فرخنده بهاری فرصت را مغتنم شمرده و ضمن تبریک و شادباش نوروزی و آرزوی بهترین‌ها برای عموم هموطنان عزیز و همه مردم دنیا که این روز را گرامی می‌دارند، قدری درباره فعالیت‌های انجمن در سالی که گذشت و آن چه که برای سال آینده پیشبینی شده است گفتگو ‌می‌کنیم. همچنین امید است در سایه مدیریت جدید، انجمن در سال ۱۴۰۱ با تکرار افتخارات سال گذشته مسیر جدیدی را بپیماید. اگر چه چالشی دشوار به نظر می‌آید اما ثمرات شیرینی به بار خواهد آورد. در سال جدید انجمن علمی مطالعات صلح ایران در پی آن است که هر چه بیشتر بر رسالت علمی خود در جهت تولید ادبیات صلح همت گمارد و نیز زمینه را برای مشارکت هر چه بیشتر اعضای انجمن در فعالیت‌ها فراهم نماید.

دکتر خسرو قبادی – قرن چهاردهم هجری خورشیدی به پایان رسیده است یکی از مسائل مهمی که ذهن و ضمیر ما ایرانیان را نزدیک به دو سوم این سده درگیر کرد نهضت ملی شدن نفت است که آخرین روز اسفند، سالروز آن است. نهضت ملی شدن صنعت نفت در ایران به آسانی در چارچوب نظریه “مقاومت شکننده‌” جان فوران قابل بررسی است. به این معنا که در ایران طبقات و گروه های مختلف برای براندازی و تغییر وضع موجود با هم ائتلاف می کنند اما همانان در  تاسیس و استقرار  وضع مطلوب به اختلاف می افتند و بعد از مدتی نیز همین وضع تکرار می شود. همایون کاتوزیان این مساله را در قالب نظریه جامعه کوتاه مدت یا جامعه کلنگی تبیین می کند. این مساله در تئوریهای انقلاب نیز قابل تبیین است به این معنا که انقلابیون در براندازی و تغییر وضع موجود متحد و برای ایجاد وضع مطلوب دچار اختلاف و تفرق و گاه تضاد می شوند به گونه ای که به نفی یا حتی حذف یکدیگر پرداخته و گاه بر روی یکدیگر سلاح هم برمیکشند.